Bilim İnsanları Uyarıyor: "Diyet" Etiketli Ürünler Metabolizmanızı Bozabilir
Yapay tatlandırıcılar, özellikle diyabet ve obezite hastaları tarafından şeker yerine yaygın olarak kullanılıyor. Ancak bilimsel araştırmalar, bu tatlandırıcıların kısa vadede kan şekerini yükseltmese de, uzun vadede tat alma duyusunu bozduğunu ve metabolik hastalık riskini artırabildiğini ortaya koyuyor.
Tat Algısında Kalıcı Değişiklikler
Dil üzerindeki tat tomurcukları, tatlı dahil beş temel tadı algılayan reseptörler içerir. Yapay tatlandırıcılar, şekerden yüzlerce kat daha tatlı olmalarına rağmen bu reseptörleri benzer şekilde uyarır. Uzmanlara göre, sürekli tüketim tat reseptörlerinin aşırı uyarılmasına yol açarak tat eşiğini yükseltiyor. Bu durum, doğal gıdalardaki tatlılığın yetersiz algılanmasına neden olabiliyor. Medipol Üniversitesi'nden Diyetisyen Gizem Gençyürek, tatlandırıcıların tat duyularını "sıfırlayarak" daha fazla tatlı tüketim ihtiyacı doğurabileceğini belirtiyor.
Barsak Mikrobiyotası Üzerindeki Çarpıcı Etki
Yapay tatlandırıcıların en önemli ve beklenmedik etkisi barsak mikrobiyotası üzerinde görülüyor. 2014 yılında Nature dergisinde yayınlanan çığır açıcı bir çalışma, sakarin, aspartam ve sukraloz gibi tatlandırıcıların barsak bakteri kompozisyonunu değiştirdiğini gösterdi. Fareler üzerinde yapılan deneyde, 11 haftalık tatlandırıcı tüketimi sonucunda barsak florasının bozulduğu ve glikoz intoleransı geliştiği gözlemlendi. İnsanlarda yapılan küçük çaplı çalışmalar da benzer sonuçlar verdi; dört günlük tüketimin ardından bazı bireylerde kan şekerinde yükselme tespit edildi.
İnsülin Direnci ve Tip 2 Diyabet Riski
Tatlandırıcı türlerine göre insülin tepkileri değişiklik gösteriyor. Sukralozun bazı çalışmalarda insülin salınımını %20'ye varan oranda artırdığı, aspartamın içerdiği aminoasitler nedeniyle insülin salgısını tetikleyebildiği bildiriliyor. Hayvan çalışmalarında asesülfam
- K'nın insülini %114-210 oranında artırdığı görüldü. Buna karşılık, doğal bir tatlandırıcı olan stevianın insülinde ani artışlara neden olmadığı ve glukoz toleransını iyileştirebileceği belirtiliyor. Gözlemsel çalışmalar, tatlandırıcılı içecek tüketimi ile Tip 2 diyabet riski arasında bir bağlantı olduğunu işaret ediyor.
Kimler Daha Fazla Risk Altında?
Araştırmalar, kadınlar ve obez bireylerin tatlandırıcılara karşı daha duyarlı olabileceğini gösteriyor. Tat algısının geliştiği dönemde olan çocuklarda ise yapay tatlandırıcı tüketimi, tat tercihlerini olumsuz etkileyebiliyor. Diyabet hastaları için kısa vadede kan şekerini yükseltmemeleri avantaj gibi görünse de, uzun vadeli barsak mikrobiyotası etkileri nedeniyle dikkatli kullanılmaları öneriliyor.
Uzmanlar, tüketimde çeşitlilik sağlanmasını ve mümkünse stevia gibi doğal alternatiflerin tercih edilmesini tavsiye ediyor. Özellikle çocuklar, hamileler ve metabolik hastalığı olan bireylerin hekime danışarak kullanması büyük önem taşıyor.
Yorumlar
Yorum Yap